Xá
Lợi là gì?
Xá Lợi là
những phần kết tinh còn lại sau khi làm
lễ trà tỳ (hỏa thiêu) nhục cốt của Đức Phật và
các vị cao tăng. Đối với người thường,
sau khi thiêu xác, chỉ còn tro và phần xương cháy chưa rã.
Danh từ
Xá Lợi
do âm tiếng Phạn là Sàrìrikadhàtu. Ngày xưa nói
đến
Xá Lợi, người ta nghĩ đến Xá Lợi của Đức Phật. Sau này có những
vị Thánh Tăng và các vị Đạo Sư đắc đạo, sau khi làm lễ trà tỳ, đệ tử cũng
thâu được nhiều Xá Lợi. Tất cả những đồ dùng là di tích của Phật và các vị Thánh
Tăng như y, bình bát, tích trượng, v.v. đều gọi là Xá Lợi. Hiện
nay ở Miến Điện, người ta còn thờ tóc và móng tay của Đức Phật khi Ngài còn
tại thế đã cắt cho hai vị đệ tử tại gia đầu tiên. Trong kinh tạng Pali
thường đề cập đến Xá Lợi Xương, Xá Lợi Răng và Ngọc Xá Lợi.
Ngọc Xá Lợi là phần tũy kết tinh trở lại thành những
viên có hình thể hơi tròn và cứng,
lớn nhỏ khác nhau. Viên lớn như hạt đậu hạt bắp; viên nhỏ như hạt gạo hạt mè. Xá
Lợi có nhiều màu sắc và sáng đục khác nhau. Thông thường Xá Lợi có màu
trắng, đỏ, hồng,
xanh và vàng, có thứ trong như thủy
tinh, có thứ trắng ngà như hạt gạo, có
thứ phát ra ánh sáng nhẹ nhàng như pha lê, cũng có thứ màu sáng nhuận như san
hô. Ngọc Xá Lợi là thành quả của công phu tu hành giữ gìn giới luật và công năng tu tập thiền
quán cao thâm của Đức Phật và các
vị cao tăng.
Kinh Đại Bát Niết Bàn diễn tả rằng sau lễ trà tỳ, Xá Lợi của Đức
Phật được chia làm tám phần và phân chia cho đại diện của tám nước đem về tại
quốc gia họ. Nhưng hơn 200 năm sau đó, khi hoàng đế A Dục thống nhất toàn thể
lãnh thổ xứ Ấn và trở thành một vị vua
Phật tử hộ đạo, vua A Dục đã gom tất cả Xá Lợi ở tám nơi và chia thành 84,000
phần đựng trong 84.000 tháp báu nhỏ ban bố
khắp các nước.
Sự Linh ứng Của Xá Lợi
Khi chiêm bái cùng một
viên ngọc Xá Lợi, nhiều người đã thấy các màu sắc khác nhau, tùy theo nghiệp
nặng nhẹ của mỗi người.
Tương truyền Ngọc Xá Lợi của Đức Phật có thể biến hóa từ
ít thành nhiều, từ nhỏ thành lớn, từ đục thành trong, và tỏa sáng hào quang. Sự
biến hóa kỳ diệu này phải do sự thành tâm lễ bái chí thành của người có đạo
tâm. Ngài Hư Vân kể rằng khi ngài tới lễ Xá Lợi của Đức Phật tại chùa A Dục,
càng lễ thì hào quang từ Xá Lợi càng lúc càng tỏa rạng. Cũng nhờ thành tâm lễ
bái Xá Lợi mà ngài hết bịnh.
Thời kỳ Phật Pháp mới truyền
vào Trung Quốc có hai Ngài Ca Diếp Ma Đằng và Trúc Pháp Lan từ Trung
Ấn sang để truyền bá Phật Pháp. Lúc ấy có Đạo Sĩ Chữ Thiện Tín ở núi
Ngũ Nhạc không hài lòng, dâng biểu lên nhà vua xin cho thi tài với hai
Ngài. Họ để kinh sách của Lão giáo ở đàn phía đông và kinh Phật cùng
Xá Lợi để trên Thất bảo hành điện ở phía tây. Xong rồi hai bên thi triển
thần thông đốt kinh sách. Kinh bên Đạo giáo thì cháy, còn kinh Phật thì
vẫn nguyên. Lúc ấy Xá Lợi năm màu chiếu sáng, bay lên hư không, xoay tròn như
che trùm cả đại chúng. Vua cùng đại chúng đều hoan hỉ, được điều chưa
từng có.
Thời kỳ nhà Ngô, Ngô Tôn Quyền
chưa tin Phật Pháp nên đã chất vấn Ngài Khương Tăng Hội: Ề Sa môn các ngài tu hành theo Phật giáo có
những điềm linh ứng gì?Ể. Ngài trả lời rằng
tuy Phật đã nhập diệt lâu rồi, nhưng Xá Lợi của Ngài lưu lại vẫn hiển hiện
bao điềm linh diệu. Ngô Tôn Quyền không tin buộc Ngài
phải cầu cho được Xá Lợi thì mới cho phép kiến lập Tháp Tự, nếu không được
sẽ bị trị tội. Vì sự tồn vong hưng thịnh của Phật Pháp, Ngài cùng đại
chúng đã đặt một bình đồng trên toà cao, chí thành khẩn cầu Xá Lợi hiển
hiện oai linh. Đến ngày thứ hai mươi mốt, Xá Lợi đã xuất hiện trong bình
chiếu sáng năm màu rực rỡ. Ngô Tôn Quyền tự tay cầm
lấy bình chứa Xá Lợi đổ lên mâm đồng. Hạt Xá Lợi vừa rơi xuống thì mâm
đồng liền bị bể tan. Ngô Tôn Quyền
cho để Xá Lợi lên đe bằng sắt và dùng búa đập.
Chỉ thấy đe lún xuống và Xá Lợi vẫn tỏa hào quang sáng ngời. Thấy điềm
linh dị rõ ràng, Ngô Tôn Quyền mới có niềm tin trong Phật Pháp.
Riêng Xá Lợi Răng và Xương của Đức Phật thì không
có sự biến hóa ít thành nhiều, do vậy bảo tháp thờ Xá Lợi Răng và Xương rất
hiếm, riêng tháp thờ Ngọc Xá Lợi thì nhiều.
Nói chung, tất cả các Xá Lợi đều có một giai trò quan
trọng đối với chúng ta,
vì Xá Lợi là
báu vật biểu trưng như Đức Phật còn tại thế. Nếu
chúng ta dùng tâm thanh tịnh, cung kính lễ bái, cúng
dường, tán thán thì được phước
đức vô lượng vô biên.
Xá Lợi không chỉ là nhân tố tạo nên mọi sự phước đức
mà còn là động lực chuyển xoay tâm hồn con người từ hung dữ trở thành hiền
lương, từ vô đạo đức trở thành có đạo đức.